اخلاق سلیم سیاستمدار
تاریخ انتشار: ۱۶ خرداد ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۱۴۰۷۶۱
با رویکرد تحلیل گفتمان به آثار امام خمینی(ره)، مبرهن است که ایشان به عنوان یک حکیم، علاوه بر مباحث متافیزیکی به مباحث «اخلاق کاربردی» و «فلسفه اخلاق» به معنای عام و «اخلاق سیاسی» به معنی خاص نیز پرداختهاند. مبنای ایشان در سیاست مُـدُن این است که سیاست برای قبضۀ قدرت به مثابۀ قدرت نیست. قدرت ابزاری است برای ساختن جامعه توحیدی بر اساس عدل، شورا و اخلاق سلیم.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
از منظر ایشان، اخلاق صرفاً حوزه فردی را شامل نمی شود، بلکه تعاملات اجتماعی و کنش های سیاسی را نیز مشتمل است. موضع ایشان در حوزه اخلاق سیاسی، از منظر «فقه اخلاق» و «حکمت عملی» است.
برخی مبانی امام خمینی(ره) در رابطه با اخلاق سیاسی بر اساس «صحیفه امام» بدین قرار است:
1 آزادی مسلمین در رأی به حاکم و تعیین سرنوشت: «عدالت» و «آزادی» دو قاعده طلایی در فلسفه سیاسی و فلسفه اخلاق امام خمینی(ره) است. در فلسفه امام خمینی(ره)، حوزه «اخلاق» و «سیاست» درهم تنیده اند. لذا مباحث ایشان در حوزه سیاست مُـدُن مشتمل بر مباحث اخلاق کاربردی و سیاست عملی است؛ زیرا مبنای فعل آدمی را شأن و جایگاه «نفس» آدمی می دانند.
انسان الهی با «نفس سلیم»، رفتاری موسوی دارد و نفس جاهل یا نامهذب، اخلاقی فرعونی در سیاست اتخاذ می کند. «سه اصل حکومت اسلامی عبارتند از: 1. اصل لزوم عدالت در حاکم اسلامی، 2. اصل آزادی مسلمین در رأی به حاکم و تعیین سرنوشت خود و 3. اصل استقلال کشور اسلامی از دخالت اجانب و تسلط آنها بر مقدرات مسلمین.» (صحیفه امام، ج 5، ص 236، سطر 5)
2 عدل و دموکراسی: عدل و دموکراسی شروط ذاتی «مردمسالاری دینی» و «اخلاق سیاسی الهی» هستند. «حکومت اسلامی یعنی یک حکومت مبتنی بر عدل و دموکراسی و متکی بر قواعد و قوانین اسلام.» (صحیفه امام، ج 5، ص 133، پاراگراف 4)
3 مشارکت اکثریت مردم: اصلاحات اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی با مشارکت اکثریت مردم ممکن می‌شود. بدون مشارکت اکثریت مردم، اصلاح جامعه ناممکن است. «اساس کار جمهوری اسلامی، تأمین استقلال مملکت و آزادی ملت ما و مبارزه با فساد و فحشا و تنظیم و تدوین قوانین است که در همه زمینه های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی با توجه به معیارهای اسلامی، اصلاحات لازم را به عمل آورد. این اصلاحات با مشارکت کامل همه مردم خواهد بود.» (صحیفه امام، ج 5، ص 155، پاراگراف 4)
4 اصلاح شرایط زندگی مردم: هدف حکومت دینی، از بین بردن فقر و اصلاح شرایط زندگی مردم است؛ «هدف قبل از هر چیز از بین بردن فقر و اصلاح شرایط زندگی برای اکثریت قاطع مردم ماست که از همه جهت مورد ظلم واقع شده اند.» (صحیفه امام، ج 5، ص 155، پاراگراف4)
5 تمکین اراده عمومی: آزادی در انتخابات و تمکین اراده عمومی، رکن اساسی گوهر «اخلاق سیاسی اسلامی» است؛ «یکی از مهم‌ترین وظایف اولیه جمعی که پس از سقوط شاه مسئولیت امور را به‌دست می گیرند، فراهم کردن شرایط انتخابات آزاد است که به هیچ‌وجه اعمال قدرت و نفوذ از هیچ طبقه و گروهی در انتخابات نباشد.» (صحیفه امام، ج 5، ص 382، پاراگراف 5)
6 مردمسالاری و آزادی: از منظر «فقه اخلاق» و «اخلاق حکمت عملی»، نظر مردم ملاک انتخابات سیاسی است؛ «میزان رأی ملت است». ما قیم مردم نیستیم. ما باید خادم مردم باشیم. مردم ولی نعمت ما هستند. «آزادی مال مردم است. قانون آزادی داده، خدا آزادی داده به مردم، اسلام آزادی داده، قانون اساسی آزادی داده به مردم.» (صحیفه امام، ج 3، ص 406، پاراگراف آخر)
7 رعایت حقوق مردم: «تعیین شکل و نوع حکومت از حقوق مردم است، لذا اخلاقاً تعرض به آن بدین خاطر که موافق برداشت ما از اسلام و سیاست نیست، غیراخلاقی است. حقوق مردم در انتخابات باید رعایت شود. «از حقوق اولیه هر ملت است که سرنوشت و تعیین شکل و نوع حکومت خود را در دست داشته باشد.» (صحیفه امام، ج 4، ص 367، پاراگراف آخر)
۸ عدالت؛ ضرورت کارکردی سیاست اسلامی: «عدالت» در عموم وجوه حکمت نظری و عملی اندیشه امام خمینی(ره) حضور جدی دارد. ملاک عدالت، تشخیص مصداق عدالت در حوزه سیاست عملی در افکار عمومی است؛ «اسلام؛ خدایش عادل است. پیغمبرش هم عادل است و معصوم. امامش هم عادل و معصوم است. قاضی اش هم معتبر است که عادل باشد. فقیه ش هم معتبر است که عادل باشد. شاهد طلاقش هم معتبر است که عادل باشد. امام جماعتش هم معتبر است که عادل باشد. امام جمعه اش هم باید عادل باشد. - از ذات مقدس کبریا گرفته تا آن آخر. - زمامدار باید عادل باشد، ولات شان هم باید عادل باشند. این ولاتی که در اسلام می فرستادند، والی هایی که می فرستادند به این طرف و آن طرف، امام جماعت شان هم بود، باید عادل باشد. اگر عادل نباشد، اگر عدالت در بین زمامداران نباشد، این مفاسدی است که می بینید.» (صحیفه امام، ج 3، ص 304، پاراگراف آخر)
9 آزادی و حقوق بشر: آزادی های سیاسی جزو ذاتی حقوق بشر است که هیچکس تحت لوای اسلام و قانون نمی تواند آنها را مختل کند. «آزادی» و «عدالت»؛ دو قاعده حاکم بر قوانین سیاسی است. هر قانونی که مخل قاعده طلایی آزادی و عدالت باشد، اسلامی نیست؛ «آزادی بیان، آزادی انتخابات، آزادی مطبوعات، آزادی رادیو- تلویزیون و تبلیغات؛ از حقوق بشر و از ابتدایی ترین حقوق بشر است.» (صحیفه امام، ج 4، ص400)
فرجام سخن
بر اساس مبانی فوق؛ اخلاقاً، عقلاً و شرعاً، کارگزاران مملکت باید به‌گونه ای آیین سیاست ورزی را بنگارند که با اصول و دیدگاه های کلان بنیانگذار جمهوری اسلامی در رابطه با آزادی، عدالت و شورا در تعارض و تهافت نباشد.
پی‌نوشت:
مأخذ سخنان امام: صحیفه امام، مجموعه آثار امام خمینی(ره)، (بیانات، پیام ها، مصاحبه ها، احکام، اجازات شرعی و نامه ها)/ خمینی، روح الله، [قم] مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)، 1378، 22ج.
منبع: ایران آنلاین
کلیدواژه: آثار امام خمینی ره اخلاق سیاسی صحیفه امام آزادی داده باید عادل حقوق بشر سیاست م بر اساس
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ion.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۱۴۰۷۶۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
اجتماع دانشجویی در همبستگی با دانشجویان آمریکایی و اروپایی مقابل دانشگاه تهران
دانشجویان دانشگاه تهران امشب بعد از نماز مغرب و عشاء با حضوری پرشور در اعتراض به سرکوب دانشجویان آزادی خواهتوسط حکومت های غربی در مقابل دانشگاه تجمع کردند.
به گزارش ایسنا، محمد علی زلفی گل در اجتماع دانشجویان مقابل دانشگاه تهران در انتقاد به رفتار دولت های غربی نسبت به اعتراض دانشگاهیان به جنایت های رژیم صهیونیستی تاکید کرد: ای دنیا حرمت دانشگاه های ما در عین آزاداندیشی را ببینید، قانون جمهوری اسلامی اجازه ورود نیروهای امنیتی و انتظامی به داخل دانشگاه ها را منع کرده است، قانون جمهوری اسلامی اجازه ورود نیروهای نظامی و انتظامی را به داخل دانشگاه ها نمی دهد.
وی در ادامه تصریح کرد: در حالی که ما دیدیم که چگونه نیروهای نظامی و امنیتی کشورهایی که ادعای حقوق بشر دارند و خود را مهدی آزادی بیان می دانند، دیدید چگونه با دانشجویان معترض، حق گو و حق طلب برخورد می کنند. ای مردم جهان ببینید و برای قوانین پیشرفته جمهوری اسلامی احترام ویژه قائل شوید. ای مردم دنیا و جامعه دانشگاهی دنیا ببینید در جمهوری اسلامی جامعه فهیم و فرهیخته دانشگاهی از چنان حرمتی برخوردار است که محیط دانشگاه ها نیروهای امنیتی در بدترین شرایط اجازه ورود ندارند و خودتان را با جمهوری اسلامی مقایسه کنید که از چه آزادی های برخوردار است.
وزیر علوم تاکید کرد: ای مردم جهان ببینید و مقایسه کنید که جمهوری اسلامی برای آزاداندیشی، حق گویی و حق طلبی چه حرمتی قائل است و کشورهای سلطه گر که ادعای آزادی، دمکراسی و حقوق بشر دارند، چگونه برخورد می کنند. ما از وجدان بیدار جامعه جامعه دانشگاهی، استادان و دانشجویان سراسر دنیا به ویژه آمریکا، فرانسه، استرالیا، کشورهای عربی که حاضر شدند از مظلوم دفاع کردند و با ظلم مقابله می کنند سپاسگزاریم و وجدان بیدار شما را تمام قد می ستاییم و تمام قد با شما در عرصه حضور داریم.
زلفی گل خاطرنشان کرد: ای مردم دنیا و سازمان ملل اعتراض جامعه فرهیخته را ببین و در مقابل ظلم و ستم از خود حساسیت نشان بده از جامعه دانشگاهی بیاموز در مقابل ستم و در حمایت از ستم دیدگان به میدان بیا و در اسرع وقت تصمیماتی بگیر تا در آینده شرمنده نباشی. ای مردم آزاده دنیا به میدان بیایید در مقابل ظلم؛ ستم، کودک کشی، کشته شدن غیرنظامیان بایستید اگر دیر تصمیم بگیرید در آینده شرمنده دنیا و مردم ستم دیده غزه خواهید شد.
اعلام محدودیت های ترافیکی پایان هفته در جاده های شمالی کشور